In principe hebben samenwoners bij het overlijden van hun partner voor de erfbelasting een vrijstelling van € 2.274, net als willekeurige derden. En dan betalen ze over het meerdere het hoogste tarief (30% tot 40%). Dit valt te voorkomen door in een notarieel samenlevingscontract een wederzijdse zorgverplichting vast te laten leggen. In dat geval bestaat al na 6 maanden samenwonen met contract het recht op de hoge vrijstelling (maximaal € 680.645 in 2022) en het lage tarief (10% tot 20%). Zonder samenlevingscontract ontstaat dat recht pas nadat beiden onafgebroken gedurende minimaal 5 jaar op hetzelfde adres staan ingeschreven. Aardig om te vermelden is dat een broer die langer dan 5 jaar samenwoonde met zijn zus, volgens het Hof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2022:5910, te vinden op www. rechtspraak.nl) ook recht heeft op de vrijstelling, ondanks het feit dat de zus in de afgelopen 5 jaar nog getrouwd was (haar echtgenoot overleed 2 jaar eerder dan de zus).
LET OP: Er geldt voor samenwoners geen wettelijk erfrecht. Ze erven dus alleen van elkaar als dat bij testament is geregeld!