Help, ik zoek een ETF...!

FiscAlert april 2022 | jrg 28 nr 4 | p.26-29

sparen & beleggen

Help, ik zoek een ETF...!

‘Exchange traded funds’ staan steeds meer in de belangstelling — en terecht. Maar omdat ze zo populair zijn, zijn er ook steeds meer van. Veel beleggers zien door de bomen het bos niet meer. Welke moet u opnemen in uw portefeuille?

Tekst: Ramón Wernsen

Nog niet eens zo heel lang geleden was indexbeleggen vooral iets voor institutionele beleggers. Tegenwoordig beleggen meer en meer particuliere beleggers in indexproducten, waaronder ETF’s — de ‘exchange traded funds’ ofwel ‘op de beurs verhandelbare fondsen’. Veel beleggers kiezen voor indexbeleggen vanwege de kosten en de eenvoud, maar niet alle indexproducten zijn eenvoudig en ook qua kosten zijn er grote verschillen.

Doel bepalen
Voordat we verder gaan met de ETF’s die u moet hebben, eerst even wat basisbeginselen. Beleggen begint met het vaststellen van het doel. Bijvoorbeeld een studiepot voor uw kind(eren) over vijftien jaar van 50.000 euro. Of een beleggingsportefeuille waaruit u vanaf uw pensioendatum ‘levenslang’ elke maand 1.000 euro netto kunt opnemen. Daarna gaat u pas kijken hoe u dat doel wilt bereiken.
Doelen zijn het best te realiseren als ze zo concreet mogelijk zijn. Dat heeft te maken met de manier waarop onze hersenen functioneren: hoe duidelijker het doel, hoe meer je — bewust èn onbewust — je gedrag aanpast om dat doel te behalen. Met andere woorden: goed zicht op uw doel is essentieel om dat doel te kunnen behalen. Schrijf uw beleggingsdoel(en) op, geef aan hoeveel geld u voor elk doel nodig denkt te hebben en wanneer u elk doel wilt behalen. De omschrijving kan nauwkeurig, maar ook globaal zijn. Het streven naar een zo groot mogelijke beleggingspot over tien of twintig jaar is op zichzelf ook een prima doel!

Rendement en risico
Beleggen kent risico’s en hoe meer risico u neemt, des te meer geld dat oplevert — vooropgesteld dat risico en rendement in balans zijn. Rendement en risico gaan hand in hand. Wie zegt veel rendement te kunnen leveren bij een gering risico, verdraait de waarheid (en dan druk ik me voorzichtig uit). Als uw doel flexibel is, kunt u méér risico lopen dan als uw doel nauw omschreven is. Misschien wilt u zo min mogelijk beleggingsrisico lopen, maar dan moet u zich wel gaan afvragen of u uw doelen kunt realiseren. En andersom kan het ook zo zijn dat u zeer offensief wilt beleggen, maar met minder beleggingsrisico uw doelen nog steeds zou kunnen realiseren.

Inflatie
Wanneer u over een lange periode geld opzijzet, krijgt u onontkoombaar te maken met ‘inflatie’ — geldontwaarding. Die zorgt ervoor dat uw euro straks minder waard is dan nu. Warren Buffett — een van de bekendste beleggers ter wereld — noemt het inflatierisico ‘het grootste risico voor de langere termijn’. U moet daar dus rekening mee houden als u belegt voor een doel dat ver in de toekomst ligt. Door inflatie wordt dat doel immers steeds ‘duurder’. Stel dat op dit moment 50.000 euro nu voldoende is om uw kind te laten studeren. Is uw beleggingsdoel dan ook 50.000 euro? Nee dus. Bij een gemiddelde inflatie van 2 procent per jaar heeft u over een jaar of vijftien tussen de 65.000 en 70.000 euro nodig. Met andere woorden: door inflatie heeft u méér rendement nodig om uw beleggingsdoel te bereiken.

Beleggingshorizon
Bij het definiëren van uw doelen moet duidelijk zijn binnen welke termijn u elk doel wilt realiseren. Grofweg maken we onderscheid tussen de kortetermijndoelstellingen (binnen nu en 3 jaar), de middellangetermijndoelstellingen (binnen 3 en 10 jaar) en de langetermijndoelstellingen (langer dan 10 jaar). Het bepalen van de termijn is niet alleen belangrijk om uw doelen concreet te maken. Als u weet hoe lang u wilt beleggen om uw doel te behalen, kunt u ook rekening houden met de inflatie, met de belasting die u jaarlijks over uw vermogen moet betalen en met de kosten.

Beleggingsmix
Het bepalen van de ‘beleggingsmix’ — ook wel ‘asset allocatie’ genoemd — is de belangrijkste beleggingsbeslissing die u neemt. De verhouding tussen de beleggingselementen bepaalt namelijk voor het overgrote deel het rendement en het risico van uw beleggingsportefeuille en moet dus aansluiten bij uw risicoprofiel. Dat risicoprofiel laat zien hoeveel risico u met uw beleggingen kunt en wilt lopen en wordt veelal vastgesteld met behulp van een vragenlijst. De uitkomst van de vragenlijst en het door u behaalde puntentotaal leidt tot het uiteindelijke beleggingsprofiel. De uitkomst zal zijn: zeer defensief, defensief, neutraal, offensief of zeer offensief. Hoe offensiever het profiel, hoe hoger het risico en dus het verwachte rendement.

LET OP: Door de lage rentes is zeker op dit moment beleggen in obligaties niet per definitie risicoloos. Houd daar dus rekening mee met het samenstellen van uw portefeuille!

Het beleggingsprofiel
Het beleggingsprofiel bepaalt grotendeels het beleggingsrisico en zodoende het verwachte rendement. De meeste mensen denken dat risico synoniem is met het verliezen van geld. Dat is onjuist. Het risico is de ‘standaarddeviatie’, de afwijking van het verwachte gemiddelde rendement. Die afwijking kan naar beneden zijn, maar ook naar boven. Hoe defensiever de portefeuille, des te geringer de afwijking.

De onderlinge verdeling is een kwestie van smaak. Ik zou voor de zakelijke waarden en de obligaties de volgende verdeling aanhouden:

■ zakelijke waarden

■ obligaties

Spreiding
Bij elk van de profielen hoort een verhouding tussen beleggingen met een laag risico en beleggingen met een hoog risico. Spreiding dempt de koersbewegingen in de portefeuille, omdat de diverse beleggingsinstrumenten elk anders reageren op marktomstandigheden, de stand van de rente of de inflatie. Spreiding heeft grote impact op het uiteindelijke verwachte risico en rendement. Als indexbelegger heb je een voorsprong als het gaat om spreiding, omdat de meeste indices veel verschillende beleggingen bevatten. Zo heeft de S&P 500 er 500, maar de FTSE All World-index heeft er 3.340!

De ETF-portefeuille
U heeft uw doel bepaald. U heeft uw risicoprofiel bepaald. Nu kunt u bepalen hoeveel u moet inleggen (periodiek of ineens) om dat doel te bereiken. Rest de vraag welke ETF’s u daarvoor nodig heeft.

Voorbeeld
Stel, u bent 48 jaar en wilt over 20 jaar voldoende vermogen hebben om tot uw 85ste maandelijks € 1.000 euro netto (met de koopkracht van nu, ofwel gecorrigeerd voor inflatie) te kunnen onttrekken. Bij een zeer defensief risicoprofiel is het verwachte rendement tussen 2022 en 2059 2,6%. Bij een zeer offensief risicoprofiel is dat 5,3% (en voor de minder offensieve en defensieve profielen liggen de percentages ergens hiertussen). Als u een bedrag ineens inlegt, heeft u voor uw doel bijna € 200.000 nodig bij het zeer defensieve profiel en net geen € 90.000 bij het zeer offensieve profiel. Wilt u periodiek inleggen tussen 2022 en 2042 (het jaar waarin u met pensioen gaat), dan bent u bij een zeer defensief profiel per maand € 1.033 kwijt. Bij een zeer offensief profiel is dat slechts € 589.

Gaan we voor een offensief profiel (verwacht rendement 4,9 procent), dan is in het bovenstaande scenario een éénmalige inleg van ongeveer 98.000 euro of een maandelijkse inleg gedurende 20 jaar van 636 euro benodigd. Buiten de gebruikelijke en bekende beleggingscategorieën kunt u een aantal thema-ETF’s opnemen in uw portefeuille (bijvoorbeeld cybersecurity, schone energie, kunstmatige intelligentie (AI), robotica, water en klimaatverandering). Dit is een kwestie van smaak en de uiteindelijke keuze zal per persoon (of per adviseur) verschillen. Nu moeten we de ETF’s kiezen om de beleggingsportefeuille in te vullen en dan zijn we in feite klaar voor de komende decennia (zie het kader ‘Het selectieproces’). Want ook dat hoort bij een gedegen beleggingsstrategie: kopen en vasthouden is aanwijsbaar de beste strategie, mits de portefeuille voldoende is gespreid.

CONCLUSIE
De selectie van ETF’s is idealiter gebaseerd op uw risicoprofiel, uw doelstellingen en uw persoonlijke voorkeuren, alsmede een aantal objectievere criteria die zijn bedoeld om ‘de beste’ ETF’s te kunnen identificeren. De samenstelling van uw portefeuille is essentieel voor het eindresultaat. Morningstar is een goed startpunt, maar komt u er niet uit, aarzel dan niet om een financieel planner in de arm te nemen. Deze kan u in de juiste richting sturen.

R.A. Wernsen CFP MFP is zelfstandig financieel planner, (mede-)eigenaar van Financial Planning 4 All (www.ramonwernsen.nl) en Profit Planner (www.profitplanner.nl) en als vermogensplanner verbonden aan Vermogensbeheer.nl (www.vermogensbeheer.nl)

HET SELECTIEPROCES

Hoe vindt u de juweeltjes onder de ETF’s? Op dit moment zijn indexbeleggingen op de S&P 500 — deze index wordt ‘gevoed’ door de 500 grootste Amerikaanse bedrijven — de meest verhandelde ETF’s ter wereld. Maar de S&P 500 is niet zaligmakend en er zijn nog veel meer indices. De in Nederland verkrijgbare ETF’s — rond de 1.200 (!), grotendeels afkomstig van de fondshuizen Amundi, BNP Paribas, Xtrackers, First Trust, HSBC, Invesco, iShares, L&G, Lyxor, Pimco, State Street, UBS, VanEck, Vanguard en WisdomTree — zijn door fondsbeoordelaar Morningstar in kaart gebracht en onderverdeeld in 154 categorieën. Het moge duidelijk zijn dat het een lastig karwei is om uit te vinden welke ETF’s het meest geschikt zijn voor uw portefeuille. Er is ook bijna niet aan te ontkomen dat persoonlijke voorkeuren een rol spelen. Toch denk ik dat ik met deze opeenvolgende criteria het selectieproces aardig objectief kan maken: